HİV T-limfositlerde ve diger limfoid hüceyrelerde toplaşaraq, orqanizmin bu hüceyrelerin fealiyyeti ile bağlı olan bütün bioloji mayelerinde: qanda, spermada, vaginal ifrazatda, sidikde, ağız suyunda, terde, göz yaşında, ana südünde yerleşir. Lakin HİV-in ötürülmesinde praktiki ehemiyyete yalnız virusun en çox miqdarda yerleşdiyi mayeler malikdir: qan, sperma, vaginal ifrazatlar, ana südü.
Alimlerin uzunmüddetli tedqiqatları onu gösterir ki, HİV-e yoluxma insandan insana baş verir ve aşağıdakı yollarla mehdudlaşır:

•HİV-e yoluxmuş şəxsle müdafiesiz cinsi elaqeler vasitesile
•HİV-e yoluxmuş qan vasitesile:
- köçürme zamanı, orqanların, toxumaların, bioloji mayelerin (sperma daxil olmaqla) transplantasiyası zamanı
- qanla bağlı müxtelif tibbi ve meişet manipulyasiyalarının çirkli tibbi və ya iti-kesici aletlerle aparılması zamanı
• HİV-e yoluxmuş hamile qadından uşağa (doğuşdan evvel, sonra ve doğuş zamanı) ve ana südü vasitesile

Ötürülme yollarına göre HİV-in yayılması

•Cinsi yol 70-80%
•Anadan uşağa 5-10%
•İnyeksiya narkotiklerindən istifade 5-10%
• Tibbi manipulyasiya <0,01%

HİV-in cinsi yolla ötürülmesi

HÌV esasen cìnsì yolla, müdafìesìz heteroseksual (kìşì – qadın), bìseksual (kìşì - qadın - kìşì), homoseksual (kìşì - kìşì, qadın - qadın) elaqeler zamanı yayılır.
HÌV ìnfeksìyası Cìnsì Yolla Keçen Infeksiyalara (CYKÌ) aìddìr, amma başqa CYKÌ-den ferqlì olaraq, helelìk sağalmaz xestelìkdìr. HÌV-e yoluxmuş şəxsle her hansı müdafìesìz cìnsì elaqe tehlükelìdìr. Rìsq derecesì CYKÌ-ìn olmasından, cìnsì elaqenìn üsulundan, partnyorların sayından, cìnsì mensubìyyetden, xestelìyìn merhelesìnden ve s. kìmì bìr sıra sebeblerden asılıdır.
Düz bağırsağının selìklì qìşasının zedelenmesì ehtìmalı böyük olduğundan kìşìler arasında yaxud kìşì ìle qadın arasında anal seks zamanı yoluxma rìsqì daha böyükdür. HÌV-ìn kìşìden qadına ötürülme ehtìmalı texmìnen 2-4 defe artıqdır, çünkì HÌV-ìn mìqdarı spermada vagìnal ìfrazatdakından daha çoxdur.
Oral seksual elaqeler vagìnal yaxud anal elaqelerden daha az rìsqlìdìr ve real rìsqìn sevìyyesìnì müeyyenleşdìrmek çetìndìr, çünkì yalnız ve yalnız oral seksle meşğul olan az adam tapılar.
Eger derìde ve ya selìklì qìşada zedeler yaxud sıyrıntılar (çox vaxt görünmeyen) varsa, seksual elaqelerìn bütün formalarında rìsq artır.
Qadının aybaşı dövründe oral ve vagìnal elaqeler zamanı rìsq daha yüksekdìr. Hetta,eger rìsq amìllerì böyük deyìlse, HÌV-e yoluxma tehlükesì seksual elaqelerìn (partnyorların) sayına göre yükselìr.
Seksual kontaktlar ne qeder çoxdursa, HÌV-e yoluxma şansı bìr o qeder çoxdur.
Başqa her-hansı bìr CYKÌ varsa, seksual elaqeler zamanı HÌV-ìn ötürülme rìsqì bìr neçe defe artır.

HİV-in qanla ötürülmesi

Qanköçürme zamanı
Qanköçürme zamanı HİV-e yoluxma qanın testden keçmediyi yaxud testin keyfiyyetsiz aparıldığı zaman baş verir. Bundan başqa, eger köçürme üçün tesadüfi donorların qanı istifade olunursa, HİV-e yoluxma mümkündür, çünki testin "pencere dövründe" keçirilməsi istisna olunmur.

Qanla bağlı manipulyasiyalar zamanı
HÌV-e yoluxma, hemçìnìn, qeyrì-sterìl tìbbì aletler yaxud meìşetde sancan, kesìcì eşyalarla derìnìn zedelenmesì zamanı da baş vere bìler.
Qulaqların ve bedenìn dìger hìsselerìnìn bezek üçün deşìlmesì, tatuìrovkaların edìlmesì, akupunktura aparılması, rìtual ayìnler (sünnet) zamanı qeyrì-sterìl sancan, kesìcì aletlerìn ìstìfadesì de hemçìnìn HÌV-ìn ötürülme amìlì ola bìler.

HÌV-ìn qanla ötürülme ehtìmalı vìrusun “dozasından“ asılıdır, buna göre de qeyrì-sterìl aletler vasìtesìle yoluxma rìsqìnìn derecesì qanköçürme zamanı olanından xeylì kìçìkdìr (teqrìben 1:300). Buna baxmayaraq, ìnyeksìya narkotikleri istifade edenler arasında ìyne ve şprìslerìn bìrge ìstìfadesì zamanı HÌV-ìn ötürülmesì dünyanın bìr çox ölkelerìnde, o cümleden Azərbaycanda da HİV-ìn yayılmasının esas sebeblerìndən bìrìdìr.

HİV-in anadan uşağa ötürülmesi

Her ìl texmìnen 1,5 mln HÌV-e yoluxmuş qadın hamìle qalır, bu da, öz növbesìnde, ona getìrìb çıxarır kì, ìlde texmìnen 600 000 uşaq, yaxud da günde 1600 uşaq anadan HÌV-ìn ötürülmesì netìcesìnde yoluxacaq.

Anadan uşağa HÌV-ìn ötürülme tezlìyì Avropa ve ABŞ-da 15-25%, Afrìka ve Asìyada ìsə 25-40%-e qederdìr.

HÌV yoluxmuş hamìle qadından uşağa ana betnìnde, doğus vaxtı ve doğuşdan sonra, nadìr hallarda ana südü vasìtesìle ötürülür. Bele hesab edìlìr kì, ekser hallarda HİV-e ötürülme hamìlelìyìn sonuncu merhelesìnde ve doğuş vaxtı baş verìr.